Cultureel Erfgoed en Zakelijk Almelo, een wederkerig belang.
Het Platform Cultureel Erfgoed Almelo en de Historische Kring Stad en Ambt Almelo zijn het bestuur van Zakelijk Almelo dankbaar dat er vandaag de gelegenheid is om in te zoomen op de relevantie van cultureel erfgoed in algemene zin, en meer specifiek voor het bedrijfsleven in Almelo.
Allereerst wie is en wat doet het Platform:
opgericht in 2019 om samen met de gemeente uitvoering te geven aan de erfgoednota “Zichtbaar Verleden”, zowel door advisering, de organisatie van de Open Monumenten dag, als het mede invulling geven aan erfgoedprojecten via subsidies. Anno 2023 zijn 17 lokale erfgoedorganisaties verenigd in dit platform. Het idee is ook om als organisaties, naast de behartiging van het individuele belang, ook samen op te trekken. Onder het mom van 1+1=3.
Het culturele erfgoed in Almelo is nauw verbonden met de geschiedenis van de stad. De oudste vermelding van Almelo is van 1157, het eerste Huize Almelo dateert van 1236 en 1420 wordt vaak als het jaar gezien dat Almelo stadsrechten kreeg. De naam Almelo is feitelijk een samentrekking van 2 Germaanse woorden : alma wat staat voor olm/iep , een boom dus en lauha (=lo) zijnde een bos gelegen op een zandgrond.
Als we over cultureel erfgoed spreken, gaat het om twee begrippen: namelijk immaterieel erfgoed, wat wel wordt samengevat onder het begrip “tradities” . Daarbij kunt u denken aan specifieke optochten, , paasvuren e.d. En daarnaast bestaat er materieel erfgoed. Dan gaat het zowel over roerende als onroerende goederen. Voorbeelden hiervan zijn monumenten, zoals woningen en industriegebouwen, maar ook landschappen, agrarische erven, archeologische voorwerpen, archieven e.d.
In Almelo mogen we trots zijn op het feit dat er anno 2022 maar liefst 76 rijksmonumenten zijn en bijna 100 gemeentelijke monumenten. Onze stad kent een rijk verleden, dat is vastgelegd in meerdere studies en boeken.
Het ontstaan van Almelo heeft veel te maken gehad met het feit dat weggetjes en riviertjes in Almelo bij elkaar kwamen.
Almelo was in de middeleeuwen de belangrijkste haven voor Noord en Oost Twente. Het was een overslagpunt van en naar het achterland. Zo gingen er bijvoorbeeld in 1640 in totaal 1394 schuiten door de sluis (de Schuttenkolk aan de zuidzijde van de stad) die de Lolee en het water richting de Regge en Vecht met elkaar verbond. Eigenlijk zijn verbindingen tot op de dag van vandaag belangrijk gebleven voor de stad.
Tot zover iets over de geschiedenis, maar waarom is erfgoed nu zo van belang voor Almelo en daarmee ook voor het bedrijfsleven?
*allereerst cultureel erfgoed zegt het nodige over het dna van een stad, Het kleurt de stad nader in, ook bij vragen als waar we vandaan komen en hoe we dat voelen in 2023? Kortom het geeft de stad een echt gezicht. Dat geldt voor Amsterdam, voor Giethoorn en dus zeker ook voor Almelo.
Vanuit een meer psychologisch perspectief kun je zeggen dat zorg en aandacht voor erfgoed een positieve bijdrage levert aan het leefklimaat en daarmee het welzijn van inwoners vergroot. Zeker niet gering in de roerige tijden waarin we nu leven.
Het draagvlak voor erfgoed is groot onder Nederlanders: ruim 80% vindt het belangrijk dat monumenten in stand worden gehouden en weet u: het gaat dan niet alleen om oude gebouwen, zoals bijvoorbeeld het Wetshuys (eind 17e eeuw) maar om na oorlogse gebouwen met een monumentale status. (stationsgebouw)
*erfgoed kent verder een wetenschappelijk belang. In Almelo is dat o.a. aanwezig in het Hofkes huis (Grotestraat) met op de 1e verdieping een unieke stijlkamer en een prachtige wandschildering (grisaille) rond 1775. De voorstelling daarop geeft een boeiend beeld van die tijd en van de 1e bewoner van het huis, een belangrijke linnenfabriqeur (in 1830 richt de fa. Hokes en Co de eerste door stoom aangedreven textielfabriek op in Twente).
*Er is ook een door studies onderbouwd economisch belang: investeren in erfgoed is rendabel, elke euro levert op verschillende wijzen 1.5 euro aan inkomsten op. Aandacht voor cultureel erfgoed is van grote economische waarde richting bezoekers, bewoners en bedrijven.
*alle deze belangen samen werken eveneens door in het vestigingsklimaat en in de vitaliteit van een gemeente. Kijkend naar de ambities die Almelo heeft ten aanzien van haar stedelijke ontwikkeling met nieuwe werklocaties en woongebieden mag dit gegeven bepaald niet onderschat worden.
Je kunt dus zeggen: erfgoed is een belangrijke pijler voor het sociaal economische perspectief van Almelo.
Vanuit de erfgoedorganisaties missen we nog helaas de verbinding met het bedrijfsleven. Het lijkt teveel alleen maar een zaak van anderen partijen. Dat uit zich bijvoorbeeld bij projecten. Het zijn bijna altijd de overheid en particuliere fondsen die projecten op enigerlei manier ondersteunen.
Vanuit het Platform Cultureel Erfgoed zou ik het bedrijfsleven, ook vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid, afsluitend willen vragen:
*het cultureel erfgoed te herkennen en erkennen als een relevante factor voor vestiging van bedrijven en lokale ondernemersorganisaties daarin te stimuleren;
*en verder om als Platform gebruik te mogen maken van de netwerken/contacten en kennis en kunde bij bedrijven om de thema’s uit de gemeentelijke erfgoednota: “benutten, beschermen en beleven” beter tot hun recht te laten komen. Dus met elkaar in gesprek komen en blijven. Zo kan ook het wederkerig belang van erfgoed en Zakelijk Almelo beter tot zijn recht komen!
Ik dank u wel.
